آداب و رسوم مازندران [6 تا از محبوب ترین رسم مازندران]

آداب و رسوم مازندران را چقدر می‌شناسید؟ در پست‌های قبلی بخش فرهنگ گردی، ما کمی درباره رسم و رسومات مختلف این استان صحبت کردیم؛ ولی حالا نوبت آن شده که یک پستی جدا برای معرفی کلیه رسم و رسومات مازندران بنویسیم.

در ادامه همراه جای دنج باشید تا به معرفی محبوب ترین این رسم ها بپردازیم.

آداب و رسوم مازندران

مازندران یکی از مناطقی است که فرهنگ آن هنوز از بین نرفته؛ اگر نگاهی به تاریخ بیندازید، متوجه می‌شوید که هر وقت یک قوم بیگانه‌ای به ایران حمله می‌کرد، مازندران همیشه دیرتر از بقیه مناطق تسخیر می‌شد؛ جالب تر از همه اینکه بخش شمالی ایران در زمان حمله عرب به ایران، هیچوقت تسخیر نشد!

همه این موارد باعث شده تا آداب و رسوم مازندران از بین نرود و تقریبا فرهنگ مازندران، در جای خودش باقی بماند؛ البته متاسفانه امروزه با وجود مالکان غیربومی در استان مازندران و نفوذ فرهنگ شهری در روستاها، باعث شده تا اکثر این آداب و رسوم ها از بین برود.

در ادامه ما به معرفی برخی از این رسم و رسومات می‌پردازیم.

1. آداب و رسوم تولد نوزاد در مازندران

در زمان گذشته و در استان مازندران، هر موقع متوجه می‌شدند که یک نوزادی در شکم مادر وجود دارد، شروع به برگزاری جشن‌های مختلف می‌کردند تا زمانی که نوزاد به دنیا بیاید؛ حتی یکسری جشن‌هایی هم وجود دارد که برای بعد از به دنیا آمادن نوزاد است.

معرفی همه این جشن‌ها خودش به یک پست جداگانه نیاز دارد؛ پس فعلا فقط به معرفی اسم این جشن‌ها بسنده می‌کنیم.

• وَچه بَکِردِن (لحظه به دنیا آمدن نوزاد)
• نوم بِشتِن (انتخاب اسم برای کودک)
• ده حموم (روز دهم، کودک را به حمام می‌برند)
• گَهرِه بندونی (گهواره بندی)
• دَنّون سری (دندان سری)
• گوش راهکَری (سوراخ کردن گوش نوزاد دختر)
• ختنه سرون یا چیک ورینی (مراسم ختنه کردن نوزاد پسر)

2. آداب و رسوم مازندران در شب یلدا

مردم مازندران مراسم مخصوص شب یلدا را با اسم‌های “چِلِه شو” و یا “ماهی گرده بیچ” می‌شناسند؛ این رسم آنقدر در نزد مازندرانی‌ها محبوب و مهم است که باید حتما یک شامی را در این شب تدارک ببیند و فکر می‌کنند که اگر این کار را انجام ندهد برای آنها بدشگونی می‌اورد.

البته شب یلدا در آداب و رسوم مازندران با بقیه استان‌ها زیاد تفاوتی ندارد؛ تفاوت آنها بیشتر از نوع غذا و خوراکی‌هایی است که در این شب می‌خورند؛ مثلا اگر تهرانی‌ها اگر شیرینی بخرند، مازندرانی‌ها خودشان شیرینی‌های محلی به مانند بئودونه (برنجک) را درست می‌کنند.

شب نشینی در چله شو مازندران، بینهایت دیدنی و سرگرم کننده است؛ مردان معمولا سعی می‌کنند تا یکی از بازی های محلی مازندران را انجام دهند و زنان هم مشغول به سرگرمی‌های خاص خودشان هستند.

همچنین یک شعری هم مربوط به آداب و رسوم مازندران در شب یلدا وجود دارد که اینگونه است:

اَی بیَمو چِلّه شو – دوباره شب چله آمد
بَخِر بَخِره نصفه شو – تا نصفه شب غذا می‌خوریم
کئی تیم و اِنارتیم – تخم کدو و تخم انار
دَکِردِمه شه بِتی. – ریخیتم داخل شکممون
بِشتِزیک بَوین جان – بشتزیک (شیرینی مازندران با کنجد) رو نگاه کن
دِرِس هَکرده می نَنجان – مادرم درست کرده
هندونه رِه قف بَزِن – هندونه را قاچ بزن
قَچِل قَچِل تب بَزِن
تا سِواءی کِرسی بِن – تا صبح، زیر کرسی
هَی شون بَکِش می اِشکِم – شکمم، داد بزن!

3. آداب و رسوم مردم مازندران در عید نوروز

رسم خانه تکانی و نظافت خانه در همه استان‌ها یکسان است و برای همین کاری به این موضوع نداریم؛ ولی آداب و رسوم مردم مازندران در عید نوروز کمی رنگین تر از بقیه استان‌هاست که آن هم به خاطر رسم نوروزخوانی است.

شاید نوروزخوانی یکی از زیباترین آداب و رسوم مازندران باشد؛ نوروزخوانی درواقع یک شعر است که با اصوات سنتی برگزار می‌شود و هدفشان هم مژده دادن برای رسیدن عید نوروز است.

به این شکل که سه نفر با آواز مخصوصِ عید نوروز، در روستاها می‌چرخند؛ یک نفر آواز می‌خواند، یک نفر می‌نوازد و یک نفر هم هدایایی که مردم به آنها اهدا می‌کنند را جمع می‌کند.

شعری که این افراد در این مراسم می‌خوانند به این شکل است:

باد بِهارون بیَمو – باد بهاری آمد

نِئروز سِلطون بِیَمو – سلطان نوروز آمد

مژده هادین دوستان رِ – دوستان را مژده بدهید

گل بیَمو گلستون رِ – گل به گلستان آمد

بهار آمد بهار آمد خِش آمد – بهار آمد بهار آمد خوش آمد

علی با ذولفقار آمد، خوش آمدنِئروزتان نِئروز دیگر – حضرت علی با ذوالفقار آمد

شِه ما رِ سال نِئ بووئه مِوارِک – سال نو بر شما مبارک

4. آداب و رسوم مازندران چهارشنبه سوری

همه با مراسم چهارشنبه سوری آشنا هستید و می‌دانید که در این روز، چه اتفاقی در کوچه پس کوچه‌های ایران می‌فتد؛ ولی می‌دانید که چهارشنبه سوری در آداب و رسوم مازندران چگونه است؟

همانطور که می‌دانید، رسم پریدن از روی آتش در روز چهارشنبه سوری یک رسم باستانی در ایران است که در مازندران هم انجام می‌شود؛ ولی تفاوت مازندران با بقیه استانها چیست؟

زنان مازندرانی در این روز، اقدام به پخت یک آش با نام “آش هفت ترشی” می‌کنند و همانطور که از اسمش هم مشخص است، هفت تا ترشی را در داخل این آش می‌ریزند؛ بعد از پختن آش، آن را بین همسایگان و آشنایان پخش می‌کنند.

در اصل این کارها بیشتر برای دورهمی و شب نشینی انجام می‌شود؛ وگرنه آش بهانه است!

5. رسم و رسوم عروسی در مازندران

آداب و رسوم بعدی مربوط به رسم و رسوم عروسی در مازندران است؛ شاید شادترین آداب و رسوم مازندران همین عروسی‌های آنها باشد. چون تقریبا می‌توان گفت که از چند ماه قبل از مراسم عروسی، الی چند روز بعد از عروسی، جشن‌های متفاوتی برگزار می‌شود؛ از مراسم کیجا وین شروع می‌شود و تا مراسم زن مار سلام ادامه دارد.

جشن و پایکوبی در هیچ کدام از این مراسمات کنار نمی‌رود و همه آنها به همراه آوازهای سنتی و بازی‌های محلی هستند.

البته الان دیگر با نفوذ فرهنگ‌های مختلف به استان مازندران، این رسم و رسومات از بین رفته و فقط در برخی مناطق به مانند روستاها دیده می‌شود؛ البته روستاهایی که هنوز زمینشان ارزش پیدا نکرده تا مردمان غیربومی به آن حمله کنند.

6. آداب و رسوم مازندرانی ها در ماه رمضان

می‌شود گفت که کلیت آداب رسوم مازندران در ماه مبارک رمضان با بقیه استانها یکسان است؛ ولی یکسری رسم هایی دارند که فقط در این استان انجام می‌شوند. حالا این رسم ها چی هستند؟

نذر پسر: کسانی که می‌خواستند صاحب فرزند پسر شوند، در ماه رمضان، مردمان را برای سحری بیدار می‌کردند.

روزه سری: این رسم مربوط می‌شود به نوجوانانی که اولین بار روزه گرفتند. در این مراسم، بزرگان فامیل و آشنایان، با یک هدیه‌ای به سمت این نوجوان می‌روند تا او را برای روزه گرفتن تشویق کنند.

سحر: اگر هنوز هم دقت کنید، مازندرانی‌های قدیمی همیشه تا سحر بیدار هستند و تا صبح نماز نافله می‌خوانند.

وداع با ماه رمضان: مراسم وداع با ماه رمضان از شب 27 ماه رمضان شروع می‌شود؛ به این شکل که یکسری مداح را دعوت می‌کنند و شروع به نوحه خوانی درباره ماه رمضان و تمام شدن آن می‌کنند و خودشان را برای سال بعد، منتظر می‌خوانند.

مواردی که در بالا اشاره کردیم، فقط بخشی از آداب و رسوم مازندران بود و باید بدانید که برای معرفی تمامی رسم و رسومات مازندران، نیاز به یک کتاب دارید تا یک پست!

در اینجا ما سعی کردیم تا مهمترین‌ها را برای شما معرفی کنیم. اگر شما هم مراسم خاصی مدنظرتان است که در پست به آن اشاره نشده، در کامنت‌ها برای ما بنویسید تا به پست اضافه شود.