توسط ابوالفضل قلی نژاد 
اقوام مازندران یکی از بحث‌های جدی میان خود مازندرانیاست که هر کسی خود را به یکی از این اقوام نسبت می‌دهد. بعضی از آنها مورد تمسخر واقع می‌شوند و برای مسخره کردن بقیه از اسم این اقوام استفاده می‌کنند. بعضی‌ها هم برای کری خوانی خود را به یکسری از این قوم‌ها وصل می‌کنند.
بحث اقوام مازندران یکی از بحث‌هایی است که در پست فرهنگ بومی مازندران درباره آن صحبت کردیم و گفتیم که در یک پستی مجزا قرار است تا درباره آن مفصل صحبت کنیم.
مسائلی که قرار است به آنها بپردازیم شامل “اقوام ساکن در مازندران، اقوام اصیل مازندران، لباس اقوام مازندران و …“
در ادامه با جای دنج همراه باشید.
لیست فهرست‌ها
توضیحی کلی از اقوام مازندران
اقوام مازندران در یک قوم خلاصه نمی‌شود؛ ولی اکثر آنها ریشه در قوم تبری دارند که آن هم ریشه در قوم باستانی تپوری دارد؛ همچنین قوم باستانی تپوری هم یک قوم ایرانی تبار است که این یعنی، اصالت مازندران برمی‌گردد به نژاد اصیل آریایی! دقیقا به همین خاطر است که اقوام استان مازندران به اقوام اصیل شهرت دارند.
هر کدام از این اقوام، داستان‌های مختص به خود را دارد که اگر قرار باشد به توضیح همه آنها بپردازیم، پست چند صد صفحه می‌شود؛ برای همین ما فقط قصد داریم به صورت کلی به معرفی اقوام ساکن در مازندران بپردازیم.
اقوام ساکن در مازندران بسیار بیشتر از این موارد هستند و ما فقط قصد داریم تا جایی که می‌توانیم، یک مقاله ای جامع برای شما آماده کرده باشیم.
همچنین بخوانید: ادبیات بومی مازندران
1. قوم تپوری
اولین شماره از اقوام مازندران قومی است به نام قوم تپوری (tapuri) که با نام تپیری (tapyri) هم از آن یاد می‌شود، یکی از اقوام باستانی و ایرانی تبار این مرز و بوم است. جالب است بدانید که در کتیبه‌های ایلامی از این قوم با نام تپیر (tepir) یاد می‌شود.
گفته می‌شود که این قوم در جنوب دریای خزر و در منطقه ای به نام تپورستان زندگی می‌کردند. (تپورستان نامی دیگر از طبرستان است.) همچنین عده ای از نژاد این قوم در قسمت‌هایی همچون هیرکانیا، پارت، ماد و ارتفاعات شرقی البرز زندگی می‌کردند.
صحبت‌های زیادی درباره قوم تپوری شده؛ برای مثال کتزیاس گفته که قوم تپور مطیع سلسله آشوریان بوده. آریان نیز درباره قلمرو و وسعت تپوری‌ها گفته آنها در زمان هخامنشیان، در میان هیرکانیا و آمارد سکونت داشتند که اسکندر بعد از فتح ایران، سرزمین آمارد را به سرزمین‌های تپوری اضافه کرد.
همچنین زبان تبری که یکی از قدیمی‌ترین زبان‌های ایران به شمار می‌رود، از این قوم است.
همچنین بخوانید: رسم و رسوم عروسی در مازندران
2. قوم آمارد
یکی دیگر از اقوام مازندران همین قوم آمارد (Amard) است که در منطقه شمال ایران سکونت داشتند که باز اکثر آنها در قسمت آمل و بخش مرکزی مازندران امروزی زندگی می‌کردند.
آمارد یک قوم و قبیله ای جنجگو و نیرومند بود که در سوارکاری و تیراندازی رقیب نداشت؛
3. سلسله گشنسب شاهان
سلسله گشنسب شاهان هم می‌تواند یکی از اقوام مازندران به شمار رود. این سلسله یک سلسله پادشاهی در بخش طبرستان بود که توانسته بود با قدرت نظامی فوق العاده ای که داشت، قلمرو خود را تا گیلان گسترش دهد.
گفته شده که این سلسله در زمان اشکانیان و در منطقه کوهستانی مازندران ظهور کرد.
در بالا هر چیزی که گفتیم مربوط می‌شد به اقوام باستانی استان مازندران و حالا از این دوران کمی جدا می‌شویم و به معرفی اقوام ساکن در مازندران می‌پردازیم.
4. قوم گالش
کلمه گالش یا گاولش درواقع برای دامداران و کسانی است که گاو و گوسفند دارند. گفته می‌شوند که قوم گالش یکی از اقوام مازندران و تبری تبار است که به زبان مازندرانی صحبت می‌کنند.
5. کتول
این قوم هم به مانند قوم گالش، یک قوم تبری تبار است که بیشتر در منطقه علی آباد کتول ساکن هستند. البته عده ای از آنها هم در دشت کمالان واقع در استان گلستان نیز زندگی می‌کنند.
آنها به صورت کتولی (گویش کتولی) صحبت می‌کنند.
6. الیکایی
الیکایی یکی دیگر از اقوام مازندران است که به صورت عشایری زندگی می‌کردند و از نسل تبریان هستند.
آنها در مناطقی همچون “گرمسار، آرادان، ورامین، فیروزکوه، دماوند، آمل، چالوس، نوشهر، شمیرانات، شاهرود و ساوجبلاغ” زندگی می‌کنند. زبان بومی آنها هم زبان الیکایی است.
ما با تحقیق‌هایی که انجام دادیم فقط توانستیم به همین مقدار از اقوام مازندران دست پیدا کنیم. اگر شما هم اقوام دیگری می‌شناسید، در کامنتها برای ما بنویسید تا به پست اضافه شود.
منبع: ویکی پدیا
