توسط ابوالفضل قلی نژاد 
رسم جهیزیه در شمال با بقیه مناطق ایران فرق می‌کند؟ قطعا بله! تمامی مناطق ایران، رسم و رسومات خاص خودشان دارند که شمال ایران هم از این قائله مستثنی نیست.
ما در پست رسم و رسوم عروسی در مازندران به گوشه‌ای از رسم جهیزیه در مازندران اشاره کردیم؛ ولی بقیه استان‌های شمالی چی؟ گیلان و گلستان چی؟
در این پست ما قصد داریم تا ببینیم رسم شمالی ها در جهیزیه به چه شکلی است. در ادامه همراه جای دنج باشید.
لیست فهرست‌ها
رسم جهیزیه در شمال
جهیزیه در همه فرهنگ‌‌های مختلف وجود دارد؛ در کل به بارهایی که توسط عروس و همچنین داماد برای زندگی خودشان تهیه می‌شود را جهیزیه می‌گویند.
مثلا عروس وظیفه خرید وسایل آشپزخانه و … را دارد و داماد هم باید تلویزیون و یخچال و … را بخرد. البته باز لیست جهیزیه در استان‌های مختلف هم متفاوت است.
الان تفاوت زیادی بین استان‌ها در رسم جهیزیه وجود ندارد و تقریبا همه به یک شکل انجام می‌شود. اینطور که اول وسایل را می‌خرند و سپس هم بار می‌زنند و به خانه بخت می‌برند؛ البته در بعضی از شهرها، ماشینی که قرار است وسایل جهیزیه عروس را بار بزند و ببرد را تزئین می‌کنند و کل مسیر را، به شادی و پایکوبی می‌پردازند.
برای همین، ما در این پست تصمیم گرفتیم تا ببینم در گذشته، رسم شمالی ها در جهیزیه چطور بود؟!
در ادامه قصد داریم تا رسم جهیزیه در شمال را برای شما معرفی کنیم:
رسم جهیزیه در مازندران
اولین مورد از رسم جهیزیه در شمال مربوط می‌شود به استان مازندران؛ در زمان گذشته، عروس فقط وسایلی را می‌خرید که همان لحظه نیاز داشت؛ اینطور نبود که از فرصت جهیزیه خریدن استفاده کنند و هر چیزی که خواستند را بخرند.
البته خوب در گذشته تلویزیون و یخچالی هم نبود و عروس هم سعی می‌کرد تا فقط وسایل مورد نیاز را بخرد.
همه این وسایل هم قبل از انجام مراسم عروسی، به خانه پدرشوهر و مادرشوهر برده می‌شد؛ رسم بود که تا چند ماه و یا چند سال، عروس باید در خانه مادرشوهر زندگی می‌کرد تا رسم شوهرداری و خانه داری را یاد بگیرد.
بعد از اینکه هم خودش و هم شوهرش و هم خانواده‌هایش متوجه شدند که این خانم برای زندگی مستقل آماده است، برای ساختن خانه اقدام می‌کردند.
رسم جهیزیه در گیلان
مورد دوم از لیست رسم جهیزیه در شمال مربوط می‌شود به استان گیلان؛ البته من مازندرانی هستم و زیاد از رسم و رسومات استان‌های دیگه مثل گیلان و گلستان مطلع نیستم.
ولی طبق نظراتی که در سایت‌های مختلف مثل خانواده برتر منتشر شد، فهمیدم که رسم جهیزیه در گیلان با تهرانی‌ها زیاد فرقی ندارد؛ یعنی اینکه جهیزیه به عهده عروس است و فقط چند کالا مثل تلویزیون و یخچال را باید داماد بخرد.
فقط در یکی از کامنتها خوندم که یکی گفت به جای اینکه کامیون بگیرند و همه بارها را در یک کامیون بار بزنند، چند وانت می‌گیرند و همه این وانت‌ها را تزئین می‌کنند و به سمت خانه بخت می‌روند. یعنی همان چیزی که در بالاتر و در مورد مازندران گفتیم.
ولی یک سایتی گفته بود که عروس قبل از اینکه به خانه شوهر برود، یکسری صنایع دستی مثل جوراب و دستمال گلدوزی و … را درست می‌کرد تا به عنوان بخشی از جهیزیه، به خانه بخت ببرد؛ البته فکر کنم به اینگونه وسایل “پشیا” بگویند.
اگر شما گیلانی هستید و فکر می‌کنید که رسم جهیزیه در گیلان با چیزی که من گفتم فرق می‌کند، در کامنتها برای ما بنویسید.
رسم جهیزیه در گلستان
آخرین بخش از رسم جهیزیه در شمال مربوط می‌شود به استان گلستان!
من وقتی که در حین گشتن برای بخش رسم جهیزیه در گیلان بودم، متوجه شدم که رسم جهیزیه در گلستان و مازندران، بسیار شبیه به همدیگر هستند؛ نه فقط جهیزیه، بلکه بقیه رسم های ازدواج آنها هم به مانند مازندرانی‌هاست و فقط اسم آنها فرق می‌کند؛ البته شاید دلیلش این باشد که گلستان تا چند سال پیش، بخشی از مازندران بود.
رسم خرید جهیزیه در شمال
رسم خرید جهیزیه در شمال بین عروس و داماد تقسیم می‌شود. در بالاتر هم گفتیم که بعضی از وسایل به مانند لوازم آشپزخانه، در بعضی استان‌ها فرش و … به عهده عروس و خانواده عروس است.
از طرفی دیگر، داماد باید یخچال، فریزر، تلویزیون و … را بخرد؛ البته در ادامه درباره لیست جهیزیه مرد هم صحبت می‌کنیم.
البته این وسایل در همه استان‌ها یکسان نیست؛ شاید در بعضی استان‌ها، کالاهای داماد و یا جهیزیه عروس فرق داشته باشد. ولی معمولا در اکثر استان‌ها به همین شکلی است که گفتیم.
جهیزیه داماد در مازندران
- لوازم صوتی و تصویری
- فرش
- لوستر
- سرویس رخت خواب
- لوازم برقی بزرگ
- سرویس چوب
رسم نوشتن جهیزیه
رسم نوشتن جهیزیه فقط مختص به شمال ایران نیست؛ معمولا این رسم را با اسم “سیاهه جهیزیه” می‌شناسند؛ ولی خب چیکار می‌کنند؟
سیاهه وقتی نوشته می‌شود که قرار است بارها از خانه عروس به خانه داماد فرستاده شود؛ در اینجا تمامی بارها را در یک کاغذی می‌نویسند و در نهایت کاغذ را به یکی از بزرگان طرف داماد می‌دهند تا زیرش را امضا کند.
البته بعضی ها مخالف این کار هستند و سیاهه نوشتن را نوعی توهین به خانواده داماد می‌دادند. برای همین بهتر است قبل از همه چیز، اول درباره این موضوع صحبت کنید تا هیچ سوءتفاهمی پیش نیاید.
سیاهه نوشتن، الان به رسم جهیزیه در شمال اضافه شده؛ ولی قبلا چون اکثر ازدواج‌ها به صورت فامیلی و قبیله‌ای بود و چون آشناییت کاملی با خانواده‌ها داشتن، هیچ لیستی نوشته نمی‌شد.
رسم پاتختی در مازندران
بعد از رسم جهیزیه در شمال می‌رسیم به یک رسم دیگر به نام رسم پایتختی در مازندران! همانطور که می‌دانید، رسم پاتختی یکی از رسم های قدیمی در ایران و چند کشور دیگر است.
به این شکل که در شب بعد از عروسی، یک مراسمی مخصوص خانم‌ها گرفته می‌شود و هیچ مردی دعوت نیست؛ حالا در این مراسم شروع به رقص و پایکوبی می‌کنند؛
البته مدتی است که دیگر خبری از رسم پاتختی در مازندران نیست و همه مراسم‌ها یکی شده؛ البته بعضی‌ها یک مراسمی به اسم “شبها” می‌گیرند که مخصوص مردان است.
نظر شما درباره رسم جهیزیه در شمال چیست؟ شما تا حالا این رسومات را از نزدیک دیدید؟ یا تا حالا خودتان اجرا کردید؟ شما می‌توانید نظرات خودتان را در قسمت کامنت برای ما بنویسید.
